روشها و نرمافزارهای جهتیابی در طبیعت
منظور از جهتیابی، یافتن جهتهای جغرافیایی است. جهتیابی در بسیاری از موارد کاربرد دارد. به طور مثال هنگامی که در جنگل، کوهستان و… راه را گم کرده ایم (هنر زنده ماندن در طبیعت) و یا حتی برای تشخیص ساعت، جهت یابی لازم است. بهترین و دقیقترین روش برای تعیین جهت و مکان یابی، استفاده از GPS و قطب نما میباشد اما این ابزار همیشه در دسترس نیست و یا احتمال خرابی آنها وجود دارد. در این مجموعه می خواهیم به بررسی روشها و نرمافزارهای جهتیابی در طبیعت بدون استفاده از قطب نما اشارهای داشته باشیم. با سلوچ همراه باشید. ( روشها و نرمافزارهای جهتیابی)
*بیشتر روش های ذکر شده در این مجموعه، در نیمکره شمالی کاربرد دارد و اغلب روش استفاده آن در نیمکره جنوبی معکوس میباشد.
جهتهای اصلی و فرعی
اگر رو به شمال (North) بایستیم، سمت راست مشرق(East) (شرق، خاور)، سمت چپ مغرب(West) (غرب، باختر) و پشت سر جنوب(South) است. این چهار جهت را جهتهای اصلی مینامند. بین هر دو جهت اصلی یک جهت فرعی وجود دارد. مثلاً نیمساز جهتهای شمال و شرق، جهت شمالِ شرقی (شمالِ شرق) را مشخص میکند. با دانستن یکی از جهتها، بقیه جهتها را میتوان به سادگی مشخص نمود. مثلاً اگر به سوی شمال ایستاده باشید، دست راست شما شرق، دست چپ شما غرب، و پشت سر شما جنوب است. ( روشها و نرمافزارهای جهتیابی در طبیعت)
برخی روشهای جهتیابی مخصوص روز، و برخی ویژه شب هستند. برخی روشها هم در همه مواقع کارایی دارند. توجه شود که بسیاری از این روشها کاملاً دقیق نیستند و صرفاً جهتهای اصلی را به صورت تقریبی مشخص میکنند. ( روشها و نرمافزارهای جهتیابی)
جهت یابی به وسیله خورشید (مخصوص روز)
خورشید همه روزه تقریباً از سمت شرق طلوع و شب تقریباً در سمت غرب غروب میکند. حرکت خورشید از شرق به غرب است. ولی این مطلب فقط در اول بهار و پاییز صحیح است؛ یعنی در اولین روز بهار و پاییز خورشید دقیقاً از شرق طلوع و در غرب غروب میکند، ولی در زمانهای دیگر، محل طلوع و غروب خورشید نسبت به مشرق و مغرب مقداری انحراف دارد.
در تابستان طلوع و غروب خورشید شمالیتر از شرق و غرب است، و در زمستان جنوبیتر از شرق و غرب میباشد. در اول تابستان و زمستان، محل طلوع و غروب خورشید حداقل حدود 23.5 درجه با محل دقیق شرق و غرب فاصله دارد، که این خطا به هیچ وجه قابل چشم پوشی نیست. در واقع از آنجا که موقعیت دقیق خورشید با توجه به فصل و عرض جغرافیایی متغیر است، این روش نسبتاً غیردقیق است. ( روشها و نرمافزارهای جهتیابی در طبیعت)
در نیمکره شمالی زمین، در زمان ظهر شرعی خورشید در جهت جنوب است و سایه اجسام رو به شمال میافتد. ظهر شرعی یا ظهر نجومی، دقیقاً هنگامی است که خورشید به بالاترین نقطه خود در آسمان میرسد. در این زمان، سایه شاخص به حداقل خود در روز میرسد، و پس از آن دوباره افزایش مییابد؛ همان زمان اذان ظهر.
روشها و نرمافزارهای جهتیابی
گردآوری: حامد اعیانزاده
منابع:
https://en.wikipedia.org/wiki/Pleiades
http://www.kziran.com/training/climbing/216-244
http://madagascar.blogfa.com/post/57
http://madagascar.blogfa.com/post/58
http://www.naturalnavigator.com/find-your-way-using/stars