تصمیم گیری در شرایط بحرانی کوهستان

دیباچه :

کوهستان آرام و دوست داشتنی می‌تواند بهترین دوست و در عین حال بسیار خطرناک و حادثه ساز باشد. به خصوص برای آن دسته از علاقمندانی که در ابتدای راه قرار دارند و بی‌شک در معرض تجربه‌های گوناگونی قرار خواهند گرفت. باید توجه داشته باشید که هیچ وقت نباید به جنگ کوهستان بروید. در مواقع بروز خطر در کوهستان، از فکرتان استفاده کنید، برنامه ریزی کنید و خود را زنده نگه دارید و بی‌هدف انرژی خود را هدر ندهید. بد نیست که از پیش با این خطرات آشنا شده و با تجربه و علم کافی با آن روبرو شویم.

(تصمیم گیری در شرایط بحرانی کوهستان)

مواجهه با فصل های مختلف

معمولاً در بهار هر سال با دگرگونی وضعیت آب و هوایی و وزش نسیم بهاری میل و کشش خاصی در انسان برای حرکت به سوی طبیعت بوجود می‌آید. در فصل بهار که به صورت سریع پشت سر زمستان سرد و طولانی پدیدار می‌شود، خطرات خاصی کمین کرده‌اند. برف‌ها هنوز سنگین و ناپایدار هستند و بهمن بیشتر دره‌ها و شیب‌های تند را تهدید می‌کند. هوای صاف و آفتابی به سرعت جای خود را به طوفان‌های سهمگین می‌دهد. بواسطه ریزش باران‌های پی در پی خاک خیس خورده در معرض لغزش قرار دارد. ریزش‌های بهارۀ صخره‌ها یکی دیگر از خطرات این فصل است. (تصمیم گیری در شرایط بحرانی کوهستان)

به دنبال آن به تدریج هوا گرم‌تر شده، برف‌ها آب گردیده و تابستان آغاز می‌شود. در تابستان آب و هوای ثابت تری جریان می‌یابد که تا اواخر شهریور ماه هر سال بطول می‌انجامد. در این فصل بجز درگیری با صخره‌ها از شدت حوادث کاسته می‌شود و تا زمانی که سوز پاییزی آغاز می‌گردد همه چیز به خوبی پیش می‌رود. (تصمیم گیری در شرایط بحرانی کوهستان)

با اولین سوزهای سرد پاییزی شکل کوهستان به یک باره تغییر می‌یابد. برف اندکی قلل کوه‌ها را می‌پوشاند. همچون بهار هوا بسیار سریع تغییر می‌یابد و سپس با سپید پوش شدن کوهستان‌ها از برف وضعیت جدیدی رخ می‌نماید. بعد از آن زمستان سرد و طولانی از راه می‌رسد. زمستان و دشواری‌های خاص کوهستان‌ها مشکلاتی از قبیل مواجهه با بهمن، مه و کولاک و بوران و برفکوبی، همچنان ادامه می‌یابد. در مقابله با موقعیت‌های اضطراری در کوهستان باید به یاد داشته باشیم که نخستین صفت یک کوهنورد انسان دوستی و خدمت به همنوع و عشق به طبیعت است.

مواجهه با شرایط بحرانی

پس باید غرور را در پایین کوهستان دفن کنید و حتی در مسیرهای راحت به نیروی خود مغرور نشوید. (تصمیم گیری در شرایط بحرانی کوهستان)

لازم است در هنگام رویارویی با بدی هوا و نداشتن آمادگی کافی برای روبرو شدن با آن به موقع برگردیم و نجات جان خود و همراهان را از رسیدن به هدف مهم‌تر بدانیم.

همیشه باید با احتیاط حرکت کنیم و بسیار مراقب باشیم تا هیچ سنگی را از کوه جدا نساخته و به پایین پرت نکنیم. در کوهستان باید از ایجاد سر و صدا اضافی خود داری کنیم و آرامش خاص آن را بی‌جهت برهم نزنیم.

به خصوص خیلی بهتر است که از دویدن به هنگام پایین آمدن از کوه بپرهیزیم. توجه داشته باشیم که حتی یک پرش یک متری ممکن است پیشامد بدی به دنبال داشته باشد. بی‌فکر عمل نکنیم و خود را درگیر مسیرهای ناشناخته کوهستان نسازیم.

همیشه باید قبل از دیر شدن وقت و قرار گرفتن در میان توفان و کولاک ارتفاع خود را کم کنیم. در موقع باران و رعد و برق پناه بگیریم و توجه کنیم که برق آسمان غالباً به قله‌ها و تیغه‌های سنگی و مناطق مرتفع برخورد می‌کند. (تصمیم گیری در شرایط بحرانی کوهستان)

در این هنگام باید کلیه وسایل فلزی مانند ساعت، کلنگ و یا… را از خود دور کنیم و در پناه سنگی به فاصله ۳ تا ۵ متر بر زمین بنشینیم و عایق ضخیمی در زیر بدنمان قرار دهیم. به هنگام هجوم ناگهانی مه و توفان باید صبور باشیم و هراسان به هر سو ندویم. بلکه با هم فکری در پی شناخت مسیر درست باشیم. در صورت بد‌تر شدن هوا و نبودن امکان ادامه مسیر در حائل دیوار‌ها و صخره‌ها ساکن شویم و لباس‌های گرم‌تر خود را بپوشیم. مرتب باید دست و پا و انگشتان خود را حرکت دهیم و تا موقع بهتر شدن هوا ولو صبح شده باشد بیدار باشیم و با تمرین و حرکت خود را گرم نگاه داریم. (تصمیم گیری در شرایط بحرانی کوهستان)

همیشه به هنگام صعود از یک مسیر هر از چند گاهی نگاهی به پشت سر خود بیاندازیم تا منظره بازگشت بیشتر در ذهن باقی بماند.

برنامه ریزی برای بازگشتن از کوه

همشه زمان خود را برای بازگشت از کوهستان تنظیم نماییم و هرگز تا دیر وقت به صعود ادامه ندهیم و قبل از تاریکی هوا به فکر ایجاد کمپ و یا بازگشت به پایین باشیم. توجه داشته باشیم که در فصل تابستان برای بازگشت به نصف تا دو سوم زمان صعود وقت نیاز داریم. برای پایین آمدن از می‌انبرهای ناشناخته که از بالا دید ندارند خودداری نماییم. در موقع پایین آمدن، از پریدن بر روی سنگ‌ها خودداری کنیم و در شیب‌های تند آرام و سنگین قدم بگذاریم. پا را از زانو کمی خم کنیم تا فشار ناشی از پایین آمدن مستقیماً به مفصل و استخوان‌ها وارد نشود و قدم‌ها را با فاصله کم و انعطاف زیاد برداریم.

یاداشت برداری در کوه

باید سعی کنیم در هر برنامه بر تجربیات کوهنوردی خود بیفزاییم و به هنگام صعود مسیر بازگشت خود را به خاطر بسپاریم. پس از هر بازگشت حتماً کروکی مسیر و توضیحات لازم پیرامون برنامه را در دفتری یادداشت کنیم. (تصمیم گیری در شرایط بحرانی کوهستان)

این یادداشت در آینده کمک موثری به ما و سایر دوستانمان خواهد کرد.

شما در هنگام مواجهه با مشکلات در کوهنوردی و طبیعت گردی از چه الگویی پیروی می کنید؟ آیا از نکته ای بهره می گیرید که در نوشتار بالا نآمد؟ تجربیات خود را با ما و دیگر سلوچی ها در میان بگذارید.